บริเวณที่พบ : สระแปลงเกษตร
ลักษณะทั่วไป : ผักตบเป็นพืชน้ำประเภทใบเลี้ยงเดี่ยว ลอยน้ำได้ งอกงามได้โดยไม่ต้องมีที่ยึดเกาะ สามารถแพร่พันธุ์ได้รวดเร็วมาก  
ต้น : ลำต้นสั้นแตกใบเป็นกอลอยไปตามน้ำ มีไหล ซึ่งเกิดตามซอกใบแล้วเจริญเป็นต้นอ่อนที่ปลายไหล ถ้าน้ำตื้นก็จะหยั่งรากลงดิน
ใบ : เป็นใบเดี่ยวรูปไข่หรือเกือบกลม ก้านใบกลมอวบน้ำตรงกลางพองออกภายในเป็นช่องอากาศคล้ายฟองน้ำช่วยให้ลอยน้ำได้
ดอก : ดอกเกิดเป็นช่อที่ปลายยอดมีดอกย่อย 3-25 ดอก สีม่วงอ่อน มีกลีบดอก 6 กลีบ กลีบบนสุดขนาดใหญ่กว่ากลีบอื่น ๆ
และมีจุดเหลืองที่กลางกลีบ
ผล : เป็นแบบ capsule
เมล็ด : มีจำนวนมาก พบทั่วไปตามริมน้ำ โดยการแยกกอ หรือใช้ไหล
ประโยชน์ : ใช้ประดิษฐ์เครื่องจักรสาน ใช้ทำปุ๋ยหมัก ใช้ยอดอ่อนและดอกอ่อนลวกให้สุกจิ้มกับน้ำพริก
ข้อมูลจากภูมิปัญญาไทย : ใช้ทำแท่งเพาะชำ สำหรับเพาะไม้ดอก ไม้ประดับ